" ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး အသက္ကယ္မယ္ "

ကၽြန္ေတာ္တို႕အလုပ္ထဲမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့တစ္ပတ္၊ ႏွစ္ပတ္ေလာက္က First Aider Course(ေရွးဦးသူနာျပဳသင္တန္း) လုပ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို သြားတက္ဖို႕ ကုမၸဏီက လႊတ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က ပထမတစ္ႀကိမ္ လုပ္တုန္းက သြားတက္ဖို႕ မအားတာနဲ႕ မတက္ျဖစ္တာပါ။ ဒီတစ္ခါေတာ့ မရ ရေအာင္တက္မယ္လို႕ စိတ္ပိုင္းျဖတ္ၿပီး အခု ဒုတိယ အႀကိမ္လည္း က်ေရာ အေၾကာင္းကလည္း စံုေနတာနဲ႕ သြားတက္ျဖစ္ပါတယ္။

ေရွးဦးသူနာျပဳဆိုေတာ့ မေတာ္တဆ ထိခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ၿပီး ေဆးရံု၊ ေဆးခန္း မေရာက္ခင္စပ္ၾကားမွာ လူနာရဲ႕ အေျခအေန တိုးတက္ေကာင္းမြန္ဖုိ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕က အဓိကထားရတာပါ။ အသက္လည္း ကယ္ရပါတယ္။ သင္တန္းမွာ အဲဒီအသက္ကယ္တာကို စသင္ပါတယ္။

အျပင္ကလူေတြ ႏႈတ္ခမ္းခ်င္း ေတ့ၿပီး အသက္ကယ္တယ္လို႕ သိထားတဲ့ CPR( Cardio-Pulmonary Resuscitation ) က စတာပါ။ ႏွလံုး နဲ႕ အဆုပ္ အလုပ္ျပန္လုပ္ဖို႕ ကယ္ရတာပါ။ ႏွလံုးအေၾကာင္းကို ရွင္းျပၿပီး ဆရာက ကၽြန္ေတာ္တို႕ကို လက္ေတြ႕လုပ္ခိုင္းပါတယ္။ သူကိုယ္တိုင္ လက္ေတြ႕လုပ္ျပပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕က မွတ္ထားၿပီး သူ႕ေရွ႕မွာ လက္ေတြ႕ျပန္လုပ္ျပရပါတယ္။ အဲဒီလို လုပ္တဲ့အခါ အရုပ္ေတြနဲ႕ လုပ္ရပါတယ္။

CPR ရဲ႕ ပထမ အဆင့္မွာ လူနာရဲ႕အနားမွာ အႏၱရာယ္ရွိမရွိ အရင္စစ္ရပါတယ္။ ၿပီးမွ အဲဒီလူနာကို ပုခံုးကို လႈပ္ၿပီး ေမးရပါတယ္။ " ဟယ္လို၊ ဟယ္လို၊ မင္းအဆင္ေျပရဲ႕လား " ေပါ့။ ဒါကေတာ့ အဂၤလိပ္လိုေျပာၾကတာပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕က ျမန္မာဆိုလည္း ျမန္မာလို အဆင္ေျပသလို ေမးလို႕ရပါတယ္။ တကယ္လို႕ အဲဒီလူက ဘာမွ် မတုန္႕ျပန္ေတာ့ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ လူနာတင္ယာဥ္နဲ႕ AED ( Automated External Defibrillation) လို႕ေခၚတဲ့ Shock ရိုက္ၿပီး အသက္ရွဴေအာင္ လုပ္တဲ့ကိရိယာနဲ႕ လုပ္ဖို႕၊ စက္သြားယူဖို႕ ေအာ္ၿပီး အကူအညီ ေတာင္းရ ပါတယ္။ အဲဒီလို လုပ္ဖို႕ အဲဒီ AED စက္ေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႕ လုပ္ကြက္ေတြ ထဲမွာ ရွိပါတယ္။

အဲဒီေနာက္မွာ လူနာရဲ႕ ဦးေခါင္းကို လက္ေခ်ာင္းႏွစ္ေခ်ာင္းသံုးၿပီး ေမးေစ့ကေန ဆြဲေမာ့ရပါတယ္။ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း ပြင့္ဖို႕ပါ။ ၿပီးမွ သူ႕ပါးစပ္နားကို နားကပ္ၿပီး သူအသက္ရွဴမရွဴ အသံနားေထာင္ၿပီး မ်က္စိကလည္း သူ႕ရင္ဘတ္ကို ၾကည့္ရပါတယ္။ သက္ျပင္းခ်တာကို အသက္ရွဴတယ္လို႕ မစဥ္းစားပါဘူးလို႕ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလို ေစာင့္ၾကည့္တာက ဆယ္စကၠန္႕ပါ။ ေကာင္းပါၿပီ။ ဆယ္စကၠန္႕ကို ဘယ္လုိ ေရတြက္မွာလဲ။

သင္တန္းတက္ဖူးၿပီးသား လူေတြက သိၾကမွာပါ။ ကၽြန္ေတာ္ေတာင္ ဒီသင္တန္း တက္ေတာ့မွ စကၠန္႕ကို ေရတြက္တာ ဒီလိုပါလားလို႕ သိပါတယ္။ တစ္စကၠန္႕ကို One and( one &) ဆိုတာနဲ႕ ေရတြက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဆယ္စကၠန္႕ဆို 1&2&3&4&5&6&7&8&9&10 ဆိုၿပီး ေရတြက္ရပါတယ္။ ဆယ္စကၠန္႕ေအာက္လို႕ ေျပာလို႕ 10 မွာေတာ့ and မပါေတာ့ပါဘူး။

အဲဒီေရတြက္ပံုဟာ ေတာ္ေတာ္အေရးပါတယ္ဆိုတာကို ေနာက္မွာ သင္ခန္းစာ ထပ္ပါလာမွ ကၽြန္ေတာ္တို႕လည္း သိပါေတာ့တယ္။ အဲဒီလို ဆယ္စကၠန္႕ေရတြက္ၿပီး ဘာမွ်မထူးေသးရင္ေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ 30 Chest Compressions လို႕ေခၚတဲ့ အခ်က္ ၃၀ ရင္ဘတ္ကို ဖိတဲ့နည္း စရပါေတာ့မယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ သင္တန္းဆရာက မေလး ဆရာပါ။ အသက္လည္း နည္းနည္းႀကီးေနပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ စကားေျပာက်ေတာ့ အင္မတန္ရိုးပါတယ္။ ဟန္ေဆာင္မႈမရွိပါဘူး။

သူက ရင္ဘတ္ဖိဖို႕ နည္းလမ္းကို စျပပါတယ္။ ရင္ဘတ္ေပၚကို ဖိခ်င္တဲ့ေနရာ သြားဖိလို႕မရပါဘူး။ ကိုယ္ထိုင္ေနတဲ့ဘက္ကေန ၾကည့္ၿပီး လက္ခလယ္နဲ႕ အဲဒီလူနာရဲ႕ နံရိုးေတာက္ေလွ်ာက္ကို စမ္းၿပီးမွ အဲဒီနံရိုး ဆံုးသြားတဲ့ေနရာမွာ လက္ေခ်ာင္းႏွစ္ေခ်ာင္းစာ တုိင္းၿပီးမွ က်န္လက္တစ္ဖက္ရဲ႕ လက္ဖေနာင့္ကိုတင္ရပါတယ္။ ဥပမာ-ကၽြန္ေတာ္က လူနာရဲ႕ ညာဘက္မွာ ထိုင္မိတယ္ဆိုရင္ ညာလက္ခလယ္နဲ႕ လူနာရဲ႕ ညာဘက္ ၀မ္းဗိုက္နံရိုး ေအာက္ေျခကို စေထာက္ၿပီးမွ အရိုး ေတာက္ေလွ်ာက္ ဆြဲတင္လာၿပီး ဆံုးသြားတဲ့အခါ လက္ခလယ္ရဲ႕ေဘးမွာ လက္ညိုဳးေလးကို ခ်၊ ၿပီးမွ အဲဒီလက္ညွိဳးေဘးကေန ဘယ္ဘက္လက္ဖ၀ါးကိုခ်ၿပီး ဘယ္ဘက္လက္ဖ၀ါးရဲ႕ လက္ေခ်ာင္းေလးေတြ ၾကားကို ညာလက္ရဲ႕ လက္ေခ်ာင္းေလးေတြ ထိုးသြင္းၿပီး ဆြဲဆုပ္သလို အုပ္ၿပီးကိုင္ရပါတယ္။ တကယ္လို႕ ကိုယ္က ဘယ္ဘက္က ထိုင္မိရင္ ဒီပံုစံအတိုင္း ဆန္႕က်င္ဘက္ပါ။ ဘယ္လက္ခလယ္နဲ႕ စစမ္းရမွာပါ။

အဲဒီလို လက္နဲ႕ဖိေထာက္ၿပီးမွ အခ်က္သံုးဆယ္ဖိရပါမယ္။ ဖိတဲ့အခါ စကၠန္႕သံုးဆယ္ကို ခုန အေပၚမွာ ေျပာခဲ့သလို ေရတြက္တဲ့နည္းလမ္းနဲ႕ ေရရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီမွာ ကြာျခားတာက အခ်က္သံုးဆယ္ျဖစ္လို႕ နည္းနည္းေတာ့ ကြဲလာပါၿပီ။

1&2&3&4&5&
1&2&3&4&10&
1&2&3&4&15
1&2&3&4&20
1&2&3&4&25
1&2&3&4&30

ဆိုၿပီး ေရတြက္ရပါတယ္။ အေၾကာင္းက စကၠန္႕ကို ေရတြက္ရင္ number နဲ႕ and ပါမွ စကၠန္႕ျပည့္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဂဏန္းက တစ္သံပဲ ထြက္ရတဲ့ဟာမ်ဳိးမွာပဲ မွန္ပါတယ္။ ဥပမာ- 5 နဲ႕ 10 မွာ တစ္သံစီပါ။ ဒါေပမဲ့ Fifteen ဆို ႏွစ္သံေလာက္ထြက္ေနလို႕ အဲဒီလိုဂဏန္းမ်ဳိးမွာ and ကိုမထည့္ရပါဘူး။

အဲဒီလို အခ်က္ ၃၀ ဖိတဲ့အခါ တစ္ခါဖိရင္ ၅ စင္တီမီတာေလာက္ကို ဖိရပါတယ္။ တစ္မိနစ္ကို အခ်က္တစ္ရာ ဖိေပးရပါမယ္။ အခ်က္ ၃၀ တစ္ခါျပည့္တိုင္း ေခါင္းကိုေမာ့ေစဖို႕ နဖူးကို လက္တစ္ဖက္နဲ႕ အုပ္ၿပီး ေခါင္းကို ေမာ့ေစရပါမယ္။ ေမးေစ့ကို တြန္းတင္ေပးရပါမယ္။ အဲဒီလို အခ်ိန္မွာ ပါးစပ္ဟေနၿပီဆိုမွ ကၽြန္ေတာ္တို႕လို ေရွးဦးသူနာျပဳစုမယ့္လူေတြက ေလမႈတ္သြင္းေပးရပါမယ္။ ႏွစ္ခါပါ။ လူနာရဲ႕ ႏွာေခါင္းကို ပိတ္ၿပီး ပါးစပ္ဟထားတဲ့ အခ်ိန္မွာ သူ႕ရင္ဘတ္ႀကီး ျမင့္တက္လာတဲ့အထိ မႈတ္ေပးရမွာပါ။ တစ္ခါမႈတ္ရင္ တစ္စကၠန္႕ပါ။ ႏွစ္ခါၿပီးရင္ အခ်က္ ၃၀ ထပ္ဖိရပါမယ္။ အဲဒါ လူနာသတိရလာတဲ့အထိ၊ AED ေရာက္လာၿပီး ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း စမ္းတာမွန္သြားတဲ့အထိ၊ လူနာတင္ယာဥ္ လာတဲ့အထိလုပ္ေပးရမွာပါ။ အသင့္ေတာ္ဆံုးေလက ၄၀၀ ကေန ၆၀၀ မီလီလီတာပါ။ ႏႈတ္ခမ္းခ်င္း ေတ့မႈတ္တာ မလုပ္ခ်င္ရင္ တစ္မိနစ္ကို အခါတစ္ရာႏႈန္းနဲ႕ ရင္ဘတ္ကို ဖိေပးလည္း ရပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရုပ္ရွင္ေတြထဲမွာေတာ့ ဘာမေျပာ၊ ညာမေျပာ ႏႈတ္ခမ္းခ်င္း တန္းကို ေတ့မႈတ္ၾကေတာ့တာပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕လည္း မသိခင္ကေတာ့ အဟုတ္မွတ္ေနတာ။ အခု တကယ္လည္း သိေရာ၊ ဒါႀကီးက လုိအပ္မွလုပ္ေပးရမွာလို႕ ေတြးရင္း ေကာင္မေလးေခ်ာေခ်ာေတြကို သိပ္ကူညီခ်င္သူေတြ အတြက္ အခြင့္အေရး ယူစရာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ အသိေပးခ်င္ မိပါတယ္။ အခု ေနာက္ပိုင္းမွာ ႏႈတ္ခမ္းခ်င္း ေတ့မႈတ္တာရဲ႕ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ဳိး ေတြကို ေရွာင္ႏိုင္ေအာင္လို႕ ျဖစ္မွာပါ။ ေလမမႈတ္ဘဲ ရင္ဘတ္ကိုခ်ည္း ဖိလို႕ရတယ္လို႕ ဆိုထားတာပါ။

တကယ္လို႕ မႈတ္သြင္းမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ႏႈတ္ခမ္းခ်င္း တိုက္ရိုက္မဟုတ္ဘဲ ၾကားထဲကေန တစ္ဆင့္ခံရတဲ့ အကူကိရိယာေတြလည္း ရွိေနပါၿပီ။ ကိုကိုကာလသားမ်ားကေတာ့ ေကာင္မေလးေခ်ာေခ်ာေလးမ်ားဆို အသက္ကယ္ခ်င္ေတာ့ တန္းမႈတ္ခ်င္တာ ဒါေတြက အတားအဆီးျဖစ္သြားမယ္ ထင္ပါရဲ႕။ တစ္ဖက္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ကူညီရမယ့္သူဟာ လူနာပါဆိုတာေတာ့ မေမ့သင့္ပါဘူး။ ရုပ္ရွင္ေတြထဲမွာေတာ့ အဲဒီလို CPR နဲ႕ကူတာကိုပဲ ဟာသလို ရိုက္ျပထားတာေတြ ရွိေတာ့ ဒါေတြအျပင္မွာ မရွိႏိုင္ဘူးလို႕ မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အသိေပးရတာပါ။

ဒီလိုနဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သင္တန္းဆရာက ရွင္းျပအၿပီးမွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သင္တန္းသားေတြရဲ႕ အလွည့္ေရာက္ပါၿပီ။ သင္တန္းမွာ ကုမၸဏီေပါင္းစံုက ဆိုေတာ့ လူမ်ဳိးကလည္း ေပါင္းစံုပါတယ္။ စင္ကာပူတရုတ္၊ စင္ကာပူ အိႏိၵယ၊ မေလး၊ အိႏၵိယ၊ ဘဂၤလား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ ျမန္မာ စတဲ့လူမ်ဳိးစံုပါ။

ဆရာျပတဲ့အတိုင္း လူရုပ္ေတြကို ၾကမ္းျပင္မွာခ်ထားၿပီး လိုက္လုပ္ၾကတာ ပထမအဆင့္ေတြမွာ အားလံုး အဆင္ေျပၾကပါတယ္။ မေျပတာက နံရိုးကိုေထာက္တာမွာပါ။ အားလံုး အဆင္ေျပၾကေပမယ့္ ရာဗီးဆိုတဲ့ အိႏၵိယႏိုင္ငံသား လုပ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အားလံုး ရယ္ရတာ ပတ္တုတ္လို႕ မရေတာ့ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ သူက နံရိုးကို လက္ခလယ္နဲ႕စေထာက္ရမွာကို လက္ညွဳိးရယ္၊ လက္ခလယ္ရယ္ ႏွစ္ေခ်ာင္းနဲ႕ေထာက္ေတာ့ မွားပါေလေရာ။ အဲဒီမွားတာကို ဆရာက လက္ႏွစ္ေခ်ာင္း မဟုတ္ဘူး။ လက္ခလယ္ တစ္ေခ်ာင္းတည္းနဲ႕ ေထာက္ရမယ္ ဆိုၿပီး ျပတာမွာ ရယ္ရေတာ့တာ။ ဘာျဖစ္လို႕လဲ ဆိုေတာ့ ဆရာက ရာဗီးကို အနဲ လို႕ေခၚတယ္။ အနဲ ဆိုတာ အစ္ကိုဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိး။ အနဲဆိုၿပီး လက္ခလယ္ တစ္ေခ်ာင္းတည္း ေထာင္ျပေတာ့ နံရိုးကိုေထာက္ဖို႕ျပတာနဲ႕ မတူဘဲ ရာဗီးကို ဒါပဲဆိုၿပီး ဆဲေနတာနဲ႕ တူေနတာကိုး။

ဒါတင္ဘယ္ဟုတ္မလဲ။ ရာဗီးက ေလမႈတ္သြင္းေတာ့ အရုပ္ရင္ဘတ္က တက္မလာျပန္ဘူး။ ေလမ၀င္ဘူးဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိးျဖစ္ေနတာ။ ဒါနဲ႕ ဆရာက ရာဗီးကို ပါးစပ္ႀကီးကို ဟႏိုင္သမွ် ဟဖို႕ေျပာတယ္။ ၿပီးရင္ အဲဒီလူနာအရုပ္ရဲ႕ ပါးစပ္ကို ငံုမိတဲ့အထိ အုပ္ငံုၿပီးမွ ႏွာေခါင္းကို ပိတ္၊ ေလကိုမႈတ္သြင္းဖို႕ ေျပာတယ္။ အရုပ္ေပမယ့္ ေလပိုက္က တစ္ဆက္တည္းမို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ မႈတ္သြင္းေတာ့ အရုပ္ရင္ဘတ္က တက္လာတယ္။ ရာဗီးက်မွ ဘာျဖစ္တယ္ မသိဘူး။ အရုပ္ရင္ဘတ္က တက္မလာဘူး။ ဆရာလည္း သူ႕အရုပ္သူ ျပန္စစ္လိုက္၊ ရာဗီးကို အနဲဆိုၿပီး ပါးစပ္ႀကီးနဲ႕ငံုဖို႕ ပါးစပ္ႀကီးဟျပလိုက္လုပ္ေနတာနဲ႕ ရယ္ရျပန္ေရာ။ ရာဗီး ခမ်ာလည္း ျငမ္းစင္တဲ့ကုမၸဏီမွာ လုပ္ေနတဲ့ ႀကီးၾကပ္ေရးမႉးမို႕ ျငမ္းအေၾကာင္းသာ သိသူမို႕လား မသိ။ ေတာ္ေတာ္ၾကာမွ သူ႕ခမ်ာ အရုပ္ရင္ဘတ္က တက္လာတာေတြ႕ၿပီး ရပ္လိုက္ရေတာ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕လည္း ေတြးပါတယ္။ သူ႕အရုပ္သာ ရင္ဘတ္ျမင့္တက္မလာရင္ သူ႕ကို CPR နဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ျပန္ကယ္ရေတာ့မယ္လို႕။ သူ႕ၾကည့္ရတာ ေတာ္ေတာ္ေမာေနတာကိုး။

ကၽြန္ေတာ္တို႕ကို ေပးထားတဲ့ အရုပ္ေတြကို မႈတ္ဖို႕ေတာ့ ပါးစပ္ကာ ပလတ္စတစ္စေလးေတြ ေပးထားလို႕ အဆင္ေျပပါတယ္။ ေလေပါက္တည့္တည့္မွာ ပိတ္စေလး ခ်န္ထားေပးေတာ့ ေလမႈတ္ရတာ အဆင္ေျပ ပါတယ္။ ႏႈတ္ခမ္းခ်င္းလည္း မထိေတာ့ဘူးေပါ့။ ၿပီးေတာ့ အရုပ္ရဲ႕ပါးစပ္ကိုလည္း ေဆးနဲ႕ ျပန္ေဆးေပး ရပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက အႀကိမ္ေရ ေရတြက္တာပါ။ ဆယ္စကၠန္႕တုန္းက ျပႆနာမရွိေပမယ့္ အခါ သံုးဆယ္ကို ေရတြက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ မွားလာပါၿပီ။ 5 & နဲ႕ 10 & ေတြက မွန္ေပမယ့္ 15 မွာ & ထည့္သူက ထည့္လိုထည့္၊ စေရတြက္ကတည္းက one two three four ဆုိၿပီး and တစ္လံုးမွ် မပါဘဲ ခပ္တည္တည္နဲ႕ ေက်ာ္ခ်သူကခ်နဲ႕ ဆရာလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႕ကို ၾကည့္ၿပီး စိတ္ေတြညစ္ေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ တစ္ဖြဲ႕လံုးကလည္း ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါပဲ။

ကၽြန္ေတာ္တို႕ အခ်င္းခ်င္းေတာင္ ေျပာျဖစ္ပါေသးတယ္။ ေနာက္ေန႕ CPR Practical ေျဖၾက ရင္ေတာ့ ေအာင္ၾကမွာ မဟုတ္ဘူးလို႕။ တစ္ဆက္တည္း ကၽြန္ေတာ့္ဘာသာလည္း ေတြးပါတယ္။ အျပင္က တကယ့္ လူနာေတြကို ငါတို႕လုပ္ေပးရင္ေတာ့ ေခ်ာင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႕။ တလြဲခ်ည္းကိုး။ ေနာက္ေတာ့လည္း ဆရာက ေျပာပါတယ္။ စစခ်င္းမို႕ပါတဲ့။ ႀကိဳးစားလုပ္ပါတဲ့။ ေျပာသာေျပာတယ္။ အခါသံုးဆယ္ ရင္ဘတ္ကို အေပၚတည့္တည့္က ဖိေပးရတာနဲ႕၊ ေလမႈတ္သြင္းရတာ ၾကာေတာ့ ေမာသားဗ်။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေက်နပ္ပါတယ္။ လူ႕အသက္ကယ္ရမယ့္ ကိစၥပဲ မဟုတ္လား။

ဒီလိုနဲ႕ AED ကို ဆက္သင္ရပါတယ္။ သူက CPR ေလာက္မရႈပ္ေပမယ့္ လြယ္ေတာ့မလြယ္ပါဘူး။ သူလည္း အဆင့္ေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ CPR သမားက လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္ သူက၀င္ကူရတဲ့ သေဘာမ်ဳိးပါ။ ဒါေပမဲ့ သူက အဆင္မေျပမခ်င္း CPR က ဆက္လုပ္ေနရမွာဆိုေတာ့ သင္တန္းဆရာက ေျပာပါတယ္။ CPR သမားကို မေက်နပ္ရင္ AED သမားက ညစ္လို႕ရတယ္တဲ့။ အခ်ိန္ဆြဲၿပီး လုပ္ဖို႕ေပါ့။ အျပင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ သင္တန္းမွာ တမင္ ေနာက္ခ်င္ရင္ ေျပာတာပါ။ အျပင္မွာေတာ့ တကယ့္လူနာကို အသက္ကယ္ရတာကိုး။

တိုတိုပဲ ဆိုၾကပါစို႕။ အားလံုးလက္ေတြ႕ စာေမးပြဲကို ေအာင္သြားပါတယ္။ အဲဒါၿပီးမွ Bandage လို႕ေျပာေျပာေနတဲ့ ပတ္တီးနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ဆက္သင္ရပါတယ္။ အဲဒီမွာ နည္းေပါင္းစံုေအာင္ သင္ေပးတဲ့အခါ ကၽြန္ေတာ္တို႕အဖြဲ႕ေတြ အတြက္ ေနာက္စရာ တစ္ခုႀကံဳရျပန္ပါတယ္။

ပတ္တီးစည္းနည္းမွာ လက္၊ လက္ေခ်ာင္း၊ ပုခံုး၊ ေခါင္း၊ စတဲ့ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုခ်င္းစီကို သင္ေပးေတာ့ လက္ေခ်ာင္းျပတ္တဲ့ လူနာေတြကို ဘယ္လို ပတ္တီးစည္းရမလဲ လို႕ ဆရာကျပပါတယ္။ ဆရာက လက္ေခ်ာင္းငါးေခ်ာင္းမွာ အစြန္ဘက္က လက္ေခ်ာင္းေတြ ျပတ္ရင္ စည္းတာနဲ႕ လက္ခလယ္တစ္ေခ်ာင္းတည္း က်န္ရင္ ပတ္တီးစည္းတာနဲ႕ ေတာ္ေတာ္ကြာတယ္ဆိုၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာ ရွင္းျပပါတယ္။

အဲဒီလို ရွင္းျပတဲ့အခါ ဆရာက သူ႕ရဲ႕ဘယ္ဘက္လက္ခလယ္ကို ေထာင္ၿပီး ပတ္တီးကို ညာလက္နဲ႕စည္းျပေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရယ္ရျပန္ပါေသးတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲ ဆိုေတာ့ က်န္တဲ့လက္ေခ်ာင္းေလးေတြ အားလံုးကို ေကြးထားၿပီး အဲဒီလက္ခလယ္ တစ္ေခ်ာင္းတည္း ေထာင္ထားတာ ေစာေစာက ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့သလို CPR မွာတုန္းက ရာဗီးကို ဆရာက အနဲလို႕ေခၚၿပီး ဒါပဲလို႕ ျပေနတဲ့ ပံုစံေပါက္ေနလို႕ပါ။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္တို႕ အဖြဲ႕ေတြ ဆရာ႕ကို ၾကည့္ၿပီး ရယ္ပါတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္မွာ သင္တန္းသားတစ္ေယာက္က မွတ္ရတာ ရႈပ္လို႕ ထင္ပါတယ္။ သူက တစ္ခြန္းထေျပာပါတယ္။ သူေျပာတာလည္း သဘာ၀က်တာေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕နဲ႕ အတူတက္ေနတဲ့ Management က လူႀကီးေတြပါ ရယ္ပါေတာ့တယ္။ သူေျပာတာက ဆရာ၊ လက္ခလယ္ တစ္ေခ်ာင္းတည္းက်န္ေနတာက တျခားလက္ေခ်ာင္းေတြ ပတ္တီးစည္းရတာနဲ႕ ကြာတယ္။ စည္းရတာ နည္းနည္းလည္း ခက္တယ္။ ဒီေတာ့ အားလံုး အဆင္ေျပသြားေအာင္ အဲဒီလက္ခလယ္ကို ျဖတ္လိုက္ရင္ မေကာင္းဘူးလား ဆရာတဲ့။ ဆရာ မ်က္လံုးႀကီး ျပဴးသြားေတာ့ အားလံုးက ရယ္ပါေတာ့တယ္။

သူေျပာတာက ဟုတ္လည္းဟုတ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ အဲဒီမတိုင္ခင္ေရွ႕က သင္ထားတဲ့ နည္းေတြထဲမွာ လက္ဖ်ံကျပတ္ရင္ ပတ္တီးစည္းတဲ့နည္းက ထိပ္ကေနပိတ္အုပ္ၿပီး စည္းရတာဆိုေတာ့ လြယ္တာကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ သိၿပီးသားကိုး။ လက္ေခ်ာင္းအားလံုး မရွိေတာ့ရင္ လက္က ငုတ္စိပဲ က်န္မွာဆိုေတာ့ လက္ဖ်ံကျပတ္သလို ပတ္တီးစည္းလို႕ ရသြားၿပီကိုး။ ဒီသေဘာကို သူကေထာက္ျပတာ။

ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႕မွာ အဲဒီလို သြားလုပ္ရင္ ေထာင္က်သြားမွာေပါ့ဗ်ာ။ ဒီေတာ့ ဘယ္လိုစည္းလဲဆိုတာကို ႀကိဳးစားမွတ္ရေတာ့တာပါပဲ။

ေနာက္တစ္ခုက်ေတာ့ အသက္ရွဴရခက္ေနတဲ့လူေတြ၊ အသိစိတ္ရွိၿပီး စကားမေျပာႏိုင္တဲ့သူေတြကို ကယ္တဲ့နည္းကို သင္ရျပန္ပါတယ္။ အဲဒါလည္း Management က လူႀကီးတစ္ေယာက္က မွားတာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရယ္မိၾကပါတယ္။ စကားမေျပာႏိုင္၊ အသက္မရွဴႏိုင္၊ ေခ်ာင္းမဆိုးႏိုင္တဲ့ လူကို ေမးခြန္းေမးၿပီး သူအဲဒီအတိုင္း ခံစားေနရတယ္ဆို ကယ္ဖို႕ပါ။ အဲဒီလို ျဖစ္ေနတာကိုေတာ့ Choking ျဖစ္တယ္လို႕ ေျပာပါတယ္။ CPR နဲ႕ကြာတာက CPR သမားက အသိစိတ္မရွိ၊ အသက္ရွဴရပ္၊ ႏွလံုးရပ္ေနတဲ့လူမ်ဳိးပါ။ Choking သမားက အသိစိတ္ရွိပါတယ္။ ျပန္ၿပီး တုန္႕ျပန္ႏိုင္ပါတယ္။ ပါးစပ္က မေျပာေပမယ့္ ေခါင္းညိတ္ႏိုင္ပါတယ္။

Choking သမားကို ကုရင္ သူ႕ကို Choking ျဖစ္ေနလား ေမးၿပီးမွ ျဖစ္ေနလား ေသခ်ာမွ သူ႕ေနာက္ကေန ၀င္ရပ္၊ သူ႕ေျခေထာက္ႏွစ္ဖက္ၾကားကို ကိုယ့္ေျခတစ္ဖက္ထည့္ၿပီး သူ႕ခါးရိုးကေန ေရွ႕ကို ဘယ္ညာ လက္ေခ်ာင္းႏွစ္ေခ်ာင္းနဲ႕ စမ္း၊ ၀မ္းဗုိက္အလယ္ေရာက္မွ အဲဒီေနရာကေန အေပၚကို ေနာက္လက္ေခ်ာင္း တစ္ေခ်ာင္းစာ အျမင့္မွာ လက္သီးဆုပ္ကို လက္မဖြက္ဆုပ္ထားတဲ့ပံုစံမ်ဳိးနဲ႕ ဗိုက္ကိုဖိ၊ ၿပီးမွေနာက္ လက္တစ္ေခ်ာင္းကို အေပၚက ဖိအုပ္ၿပီး ငါးခ်က္တိတိ ေဆာင့္ေပးရပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အဲဒီလူနာက သူ႕လည္ပင္းကို လက္ႏွစ္ဖက္နဲ႕ ဖြဖြကိုင္ထားရပါတယ္။ လက္သီးဆုပ္နဲ႕ ဖိရင္ ေတာ္ေတာ္ နာပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္နဲ႕ တြဲၿပီး ေလ့က်င့္တဲ့ တစ္ေယာက္ဆို သူတကယ္ဖိလို႕ ကၽြန္ေတာ္ေတာင္ ထေအာ္ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ့္လူနာဆို သူ႕ရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲက အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းေတြ ျပန္ပြင့္သြားႏုိင္ပါတယ္။

အဲဒီမွာ Management က လူႀကီးတစ္ေယာက္ကို သူနဲ႕တြဲလုပ္ေနတဲ့ ေနာက္လူႀကီးက မင္း Choking ျဖစ္ေနလားလို႕ ေမးတာကို Yes လို႕ေျဖလို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အားလံုး ရယ္ရပါေတာ့တယ္။ Choking သမားက ေခ်ာင္းလည္း ဆိုးမရ၊ စကားလည္း ေျပာမရတဲ့သူကိုး။ သူက Yes လို႕ေတာင္ ေျဖမွေတာ့ သူ႕ကို ဘာမွ လုပ္ေပးစရာကို မလုိေတာ့တာ။

ဒီလိုနဲ႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕တစ္ေတြ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး သင္ၾကရင္း သင္တန္းလည္း ၿပီးဆံုးခဲ့ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ တစ္ေနရာရာမွာ လူတစ္ေယာက္ေယာက္ တစ္ခုခုမ်ားျဖစ္ခဲ့ရင္၊ ကၽြန္ေတာ္သိထားတဲ့ ေရွးဦးသူနာျပဳစုနည္းေတြထဲက တတ္ႏိုင္သေလာက္ ကူညီကယ္ဆယ္ခြင့္ရမယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ေက်နပ္ေနမိမွာပါ။ ၿပီးေတာ့ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ကၽြန္ေတာ္နဲ႕အတူ သင္တန္းမွာ ႀကိဳးစားပမ္းစားနဲ႕ တက္ခဲ့သူေတြရဲ႕ ေပ်ာ္စရာေလးေတြကို မ်က္စိထဲ ျမင္ေယာင္ေနမိမွာမို႕ ကၽြန္ေတာ့္အဖို႕ေတာ့ သူတို႕ရဲ႕ အေပ်ာ္ေတြနဲ႕အတူ အသက္ေတြ ကယ္လို႕ ရေနမယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ မိတာေၾကာင့္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး အသက္ ကယ္ဖို႕သာ စိတ္ပိုင္းျဖတ္ေန မိပါေတာ့တယ္။ ။

သားလတ္
၁၅း၂၈ နာရီ
၂၂.၇.၂၀၁၂